درمان هیپنوتیزمی اختلالات جنسی

دکتر عنایت‌الّه شهیدی – پزشک و روان‌شناس
مدرس انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران
758 240 88 – 021

یکی از جنبه‌های مهم ازدواج که بر سایر جوانب زندگی و روابط همسران تأثیر غیرقابل‌انکاری دارد، میزان رضایت‌مندی زوجین از فعالیت جنسی است. بی‌شک یکی از معجزات خداوند، آفرینش انسان در دو جنس زن و مرد و ایجاد علاقه و جاذبه‌ی قوی بین آن‌ها است. همین جاذبه، هسته‌ی اصلی تمایل دو جنس به یکدیگر و تشکیل خانواده‌ای شاد و سالم است. همان‌طور که وجود یک رابطه‌ی جنسی سالم و موفق زوجین را به هم نزدیک‌تر و علاقمندتر می‌کند، اختلال این رابطه نیز می‌تواند موجب ناخشنودی و دوری همسران از یکدیگر گردد. متأسفانه این عدم رضایت، زمینه‌ساز اختلافات بیشتر و عمیق‌تری می‌گردد و بر تمامی جوانب زندگی فرد اثرات نامطلوبی می‌گذارد. بنابراین شناخت و درمان اختلالات جنسی در حفظ سلامت جسمی و روانی خانواده و تداوم تعاملات سالم، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.
طبق تعریف، اختلال جنسی به معنی اشکال در عملکرد طبیعی جنسی است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند 31% مردان و 43% زنان در سنین جوانی و میان‌سالی حداقل به یکی از این اختلالات مبتلا می‌باشند و این آمار با افزایش سن بیشتر می‌شود. علی‌رغم درمان‌پذیری قسمت عمده‌ی اختلالات جنسی، متأسفانه به‌دلایل مختلف از جمله احساس شرم و خجالت، تنها 10% آقایان و 20% خانم‌ها برای درمان به مراکز پزشکی مراجعه می‌کنند. شایان ذکر است که آمار فوق مربوط به اروپا و امریکا است و به‌نظر می‌رسد درصد مُراجعین در کشور ما از این هم پایین‌تر باشد.
اختلالات جنسی به چهار دسته‌ی عمده‌ی اختلال میل جنسی، اختلال برانگیختگی، اختلال اُرگاسم (اوج لذت جنسی) و مقاربت دردناک طبقه‌بندی می‌شوند. اختلال میل جنسی خود شامل دو گروهِ کاهش میل جنسی و بیزاری جنسی است. در گروه اول تمایل فرد، کاهش یافته و یا اصلاً وجود ندارد. در گروه دوم، بیمار دچار نوعی بیزاری از فعالیت جنسی است و به‌کلّی از آن پرهیز می‌کند. دسته‌ی دوم یعنی اختلال برانگیختگی در مردان عبارت از اشکال در ایجاد یا حفظ نُعوظ مناسب تا پایان فعالیت جنسی و در زنان به معنی ناتوانی در ایجاد یا حفظ پاسخ‌های معمولِ بدنی برای تسهیل فعالیت جنسی است. دسته‌ی سوم یا همان اختلال اُرگاسم در مردان اغلب به‌صورت انزال زودرس و در خانم‌ها به صورت ناتوانی در تجربه‌ی اُرگاسم بروز می‌کند. انزال زودرس شایع‌ترین اختلال جنسیِ مردان و علت حدود 35 تا 40 درصد مراجعات آنان به کلینیک‌های مربوطه است. از سوی دیگر اختلال اُرگاسم حدود 30% زنان را شامل می‌شود که از این میان به‌طور متوسط حدود 5% زنان متأهل هرگز در طول زندگی خود، اُرگاسم را تجربه نکرده‌اند. دسته‌ی چهارم اختلالات جنسی که به‌طور عمده در خانم‌ها دیده می‌شود، مقاربت دردناک است. این اختلال گاه آن‌چنان شدید است که کلاً مانع انجام فعالیت جنسی می‌گردد. در موارد بسیار شدید حتی علی‌رغم آن‌که سال‌ها از زمان ازدواج گذشته، زوجین هنوز موفق به انجام کامل مقاربت نشده‌اند. این وضعیت را ”ازدواجِ به وصال نرسیده“ می‌نامند.
همان‌طور که پیش‌تر بیان شد اختلالات جنسی اثرات نامطلوب و مخربی بر تمامی جوانب زندگی و روابط بینِ‌فردی بیمار و همسرش می‌گذارند. در بسیاری از موارد فردِ مبتلا اعتمادبه‌نفسش را از دست می‌دهد و قادر نیست نقش خود را به‌عنوان یک مرد یا زن به‌درستی ایفا کند. ممکن است دچار نارضایتی از جنسیت خویش، اضطراب و حتی افسردگی شود. بنابراین هر برنامه‌ی درمانی که برای مداوای اختلالات جنسی به‌کار گرفته شود باید با دیدی وسیع بر تمامی آثار آن، برای هر بخش از مشکل راه‌حل مناسبی ارائه دهد.
در این راستا درمان‌های متنوعی مانند رفتاردرمانی، شناخت‌درمانی، روان‌کاوی، دارودرمانی، استفاده از برخی دستگاه‌های ویژه و هیپنوتیزم‌درمانی به‌کار رفته‌اند. اگرچه هرکدام از درمان‌های فوق می‌تواند از شدت نشانه‌های این اختلالات بکاهد، هیپنوتیزم‌درمانی به‌دلیل استفاده از نیروهای شفابخش ذهن خودِ بیمار، بی‌ضرر بودن، بهره‌گیری از تصویرسازی‌های قویِ ذهنی، مدیریت استرس، کاهش اضطراب و توانایی افزایش قابل‌توجه و پایدار اعتمادبه‌نفس، یکی از بهترین و مؤثرترین درمان‌ها محسوب می‌شود.
توسط تکنیک‌های هیپنوتیزمی می‌توان گذشته‌ی فرد را با رضایت و همکاری خود او بررسی کرد. درنتیجه می‌توان تعارضات موجود، احساسات حل‌نشده در مورد اتفاقات گذشته و اثرات این اتفاقات بر ضمیر ناخودآگاه فرد را کشف و درمان نمود. گاهی بیماران به‌دلایل مختلف قادر و یا مایل به بیان تجربه‌ی ناخوشایند خود در کودکی یا نوجوانی نیستند. در چنین مواردی هیپنوتیزم امنیت روانیِ مناسب برای بیان تجربه و حل‌وفصل نمودن آن فراهم می‌نماید.
آموزش خودهیپنوتیزم می‌تواند نقش مفیدی در مدیریت استرس (فشارهای روانی) داشته باشد. در بسیاری از موارد خستگی مفرط و تنش‌های جسمی و ذهنی منجر به کاهش تمایلات و توانایی‌های جنسی می‌گردد. همه‌ی مردم نیاز به روش‌هایی دارند تا بتوانند با مدیریت فشارهای روانی، فعالیت‌های روزمره از جمله عملکرد جنسی خود را حفظ کنند. از آن‌جایی‌که اختلالات جنسی به‌صورت تکرارشونده و مداوم موجبات ناخرسندی و ناخوشنودی بیماران را فراهم می‌نمایند، آموزش تکنیک قدرتمند و کارآمد خودهیپنوتیزم، فرد را به ابزار مؤثری برای تداوم درمان مجهز می‌نماید.
یکی از پیامدهای عمده‌ی اختلالات جنسی، احساس یأس و ناامیدی فرد در ازسرگیری تجربه‌ی جنسی است. از هیپنوتیزم می‌توان برای القای امید، افزایش اعتمادبه‌نفس و اصلاح باورهای آسیب‌دیده استفاده کرد. درک حالت خاص هیپنوتیزمی و تجربیات منحصربه‌فرد سوژه در این وضعیت، وی را نسبت به قدرت ذهنش و این‌که هیپنوتیزم قادر است به او کمک کند، مطمئن می‌سازد. صرف‌نظر از نوع اختلال جنسی، همیشه این اختلال می‌تواند موجب تیرگی رابطه‌ی بیمار با همسرش گردد. از سوی دیگر وجود روابط خانوادگی نامناسب و مخدوش، به خودیِ‌خود باعث بروز یا تشدید اختلالات جنسی می‌شود. درواقع عملکرد جنسیِ نامطلوب و روابط خانوادگیِ مخدوش، چرخه‌ی معیوبی را ایجاد می‌کنند که درصورت عدم درمان به‌موقع، به‌طور فزاینده‌ای موجب وخامت بیشتر اوضاع می‌گردند.
مبتلایان به اختلالات جنسی به‌خوبی می‌دانند که در مواقع استرس و در شرایط اضطرابی، اختلال‌شان به‌صورت شدیدتری بروز می‌کند. از سوی دیگر بروز شدیدتر اختلال، باعث استرس و تنش‌های بیشتری می‌گردد. این بیماران در ابتدای هر تجربه‌ی جنسی، دچار نگرانی و تشویش ناشی از انتظار تکرار ناکامی‌های جنسی گذشته می‌شوند. همین نگرانی و اضطراب احتمال ناکامی را افزایش می‌دهد. بدین ترتیب چرخه‌ی معیوبی ایجاد می‌شود که به‌طور مستمر بر شدت اختلال می‌افزاید. هیپنوتیزم با مدیریت استرس، ایجاد آرامش و هم‌چنین کنترل نگرانی‌ها و هیجانات ناخوشایند، این چرخه‌ی معیوب را قطع و نشانه‌ها را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای بهبود می‌بخشد.
از سوی دیگر می‌دانیم که ذهن و بدن اثرات غیرقابل‌انکاری بر هم دارند و تمامی فرایندهای ذهنی و بدنی متأثر از یکدیگرند. یکی از دلایل ایجاد و یا تشدید اختلالات جنسی، مخدوش شدن ارتباط سالم و طبیعی ذهن و بدن است. در این حالت پیام‌های ارسالیِ مغز، اثرات جسمی مورد انتظار را ایجاد نمی‌کند. توسط هیپنوتیزم می‌توان ذهن را برای ارتباطی سالم‌تر با بدن برنامه‌ریزی نمود و بدین ترتیب فرد حتی بدون آن‌که آگاهانه تلاش نماید، در اعماق ذهن ناخودآگاهِ خویش اثرات درمانی را دریافت می‌دارد.

درمان هیپنوتیزمی اختلالات جنسی دکتر عنایت‌الّه شهیدی – پزشک و روان‌شناس مدرس انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران 758 240 88 – 021 یکی از جنبه‌های مهم ازدواج که بر سایر جوانب زندگی و روابط همسران تأثیر غیرقابل‌انکاری دارد، میزان رضایت‌مندی زوجین از فعالیت جنسی است. بی‌شک یکی از معجزات خداوند، آفرینش انسان در دو جنس […]